ضوابط ملاك عمل سامانه هاي تهویه، تخلیه و کنترل دود پارکینگ، دهلیز پلکان

نوامبر

در این مقاله پس از تعاریف و تذکرات مربط به سیستم های تخلیه دود ، سیستم های تخلیه دود پارکینگ ها و  لابی ، پیش ورودی پلکان  را بررسی میکنیم و روش های تخلیه دود پارکینگ ها را  کامل شرح می دهیم.

فهرست:

• مقدمه
• تعاریف
• تذکرات کلی
• تخلیه دود پارکینگ ها
• تخلیه دود پارکینگ به روش مکانیکی-کانالی
•  تخلیه دود پارکینگ به روش مکانیکی- جت فن
• تهویه و تخلیه هوای لابی و پیش ورودی پلکان
• سامانه فشار مثبت

مقدمه

استفاده از تخلیه دود پارکینگ ها امروزه بیشترین دغدغه را به هم راه دارد،  رشد روزافزون جمعیت و نیاز به مسکن و همچنین گسترش اماکن اداری، تجاری و غیره در کلانشهر تهران، افزایش ساخت‌وساز را به دنبال داشته است. با استناد به آمار و ارقام حوادث ارجاع شده به این سازمان، متأسفانه عدم آگاهی از اصول ایمنی ساختمانها و بعضاً کوتاهی افراد مسئول، هر ساله حوادث و سوانح تلخ بسیاری را موجب شده و خسارات مالی و جانی فراوانی را به شهروندان محترم تحمیل مینماید.
سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران به عنوان چشم و متولی ایمنی شهر، با توجه به رشد حریق و حوادث همه تلاش وسعی خود را معطوف به رعایت نکات ایمنی در معماری، ساختار و دسترسی کاربریهای جدید و موجود شهری نموده و امیدوار است با همکاری تمامی نهادهای ذیربط از جمله سازمان نظام مهندسی، مقررات ملی ساختمان، سازمان ملی استاندارد، شهرداری تهران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، شاهد توسعه روز افزون ایمنی شهری به ویژه در بخش سازه‌های شهری باشیم.
دود در آتش سوزیها، قدرت دید را کاهش داده و منجر به افزایش تلفات میشود. طبق آمار حوادث آتش سوزی، دود ازشعله، حرارت و آوار کشنده تر است. از این رو نصب تجهیزات کنترل و تخلیه دود، تاثیر بسیاری در ایمنی ساختمانها در برابر حریق دارد. این سامانه ها با کاهش غلظت دود و گازهای سمی حاصل از حریق در محیط، آسیبهای ناشی از خفگی در اثر دود را کاهش داده و همچنین شرایط مناسب تری برای عملیات نیروهای امدادی و آتشنشانی فراهم می نماید.
ضوابط سامانه های تهویه مطبوع ، تخلیه و کنترل دود، مربوط به کلیه دستگاهها، تجهیزات و تمهیداتی است که جهت تخلیه و یا کنترل دود ناشی از حریق و یا تهویه یک فضا به گونهای که شرایط هوای آن برای تنفس انسان مخاطره آمیز نباشد، میباشد.
بدیهی است گردآوری چنین مجموعه هایی هیچگاه خالی از اشکال نبوده و این سازمان امید دارد تا با تکیه بر پیشنهادات و راهنماییهای ارزشمند شما مهندسین و مخاطبین گرامی، با اصلاح و بازنویسی این ضوابط، در راستای هرچه بهتر و کاملتر شدن این مجموعه گام بردارد.
در پایان، از مدیرعامل محترم سازمان و گروه تحقیق و مطالعات معاونت پیشگیری و سایر عزیزانی که در گردآوری و تنظیم مجموعه حاضر کوشیده اند قدردانی میگردد.
معاون پیشگیری و حفاظت از حریق
محمود قدیری .
تابستان 97

تعاریف

پارکینگ:
پارکینگ به مکانی اطلاق میگردد که به منظور توقف خودرو مورد استفاده قرار میگیرد.
حسگر گاز مونواکسید کربن:
دستگاهی که میزان غلظت گاز مونواکسید کربن موجود در هوا را سنجیده و اطلاعات آنرا به پانل کنترل مرکزی منتقل میکند.
(Relief damper) دریچه اطمینان:
دریچه هایی که به صورت مکانیکی و تحت نیروی مشخص، تنظیم شده و در صورتی که فشار هوای داخل فضا از حد
مشخص شده بیشتر شود، با باز کردن دریچه، فشار هوای داخل فضا را متعادل میسازد.
(Motorized damper) دمپر موتوردار:
دمپری که مجهز به موتور الکتریکی بوده و تحت فرمان پانل کنترلی میتواند به وضعیت باز یا بسته تغییر حالت داده و عبور جریان هوا را از داخل کانال، کنترل نماید.
(Air operated damper) دمپر هوا:
دمپر تأیید شدهای که به صورت مکانیکی و در اثر نیروی جریان هوا در یک سمت عمل میکند.
(CFD) دینامیک سیالات محاسباتی:
مدل شبیه سازی رایانه ای که در آن با استفاده از روشهای عددی به حل معادلات انتقال جرم و حرارت و مطالعه رفتار سیالات پرداخته میشود.
(Performance Based Design) روش طراحی کارآمحور:
و محاسباتی روشی جهت طراحی سامانه های ایمنی که در آن ضمن انجام مطالعات دقیق فاز صفر پروژه، از روشهای CFD و محاسباتی برای طراحی سامانه های ایمنی کارآمد استفاده میگردد.
زون دود:
منطقه ای مشخص در یک پارکینگ که با استفاده از موانع دود مناسب، از حرکت دود احتمالی تولید شده در آن به مناطق مجاور جلوگیری شود.
سامانه اعلام حریق:
سامانه ای متشکل از دستگاههای کاشف، آژیرها، چراغهای هشدار دهنده و ماژولهای مختلف که درصورت بروز حریق، درکمترین زمان ممکن آنرا کشف کرده و ضمن آگاه سازی ساکنان و متصرفان از خطر، میتواند فعالسازی سامانه های تهویه، اطفای اتوماتیک، کنترل آسانسور، باز و بسته کردن دمپرهای آتش و دود و عملیاتی از این قبیل را انجام دهد.
سامانه تخلیه و کنترل دود و محصولات ناشی از حریق:
سامانه ای متشکل از فنهای تخلیه، هوای تازه، کانال، دریچه، جت فن، دمپر، کنترل آلات و غیره که به منظور تخلیه و یا کنترل دود و محصولات ناشی از حریق طراحی میشود. سامانه های کنترل دود به شکلهای متفاوتی در ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند ولی اصول و اهداف اولیه آنها معمولاً یکسان است. اهم این اهداف به شرح ذیل است:
عاری نگاه داشتن مسیرهای فرار از دود
کمک به نیروهای آتشنشانی با ایجاد یک مسیر بدون دود
به منظور ایجاد تأخیر و یا جلوگیری از پدیده گرگرفتگی یکپارچه و گسترش کامل حریق
کاهش آسیب ناشی از حریق اجزای سازه در زمان حریق
کاهش آسیب ناشی از دود، حرارت و گازهای سمی ناشی از حریق
(Stairwell pressurization) سامانه فشار مثبت پلکان:
سامانه ای که با ایجاد فشار در دهلیز پلکان، از ورود و نفوذ دود به داخل دهلیز پلکان جلوگیری کرده و آن را به صورت مکانی امن و عاری از دود و حرارت، جهت فرار افراد و یا دسترسی نیروهای امدادی، نگاه میدارد.
(Shift switch) سامانه تعویض خودکار:
سامانه ای که با دو یا چند فن مرتبط بوده و به منظور جلوگیری از کارکرد بیش از حد و مستهلک شدن یک فن و از کار افتادن فن دیگر در اثر عمل نکردن طولانی مدت، به صورت خودکار و نوبتی، فن ها را راه اندازی می نماید.
(Fire brigade switch) سوئیچ مخصوص آتشنشانی:
سوئیچ مخصوصی که برای استفاده نیروهای آتشنشانی طراحی و نصب شده و توسط کلیدهای مخصوص عمل کرده و در شرایط اضطراری در صورت صلاحدید آتش نشانان مبنی بر راه اندازی یا توقف یکی از سامانه های ایمنی و آتشنشانی ساختمان، به صورت دستی کنترل میشود.
(Sprinkler system) شبکه بارنده خودکار:
سامانه ای متشکل از منبع یا منابع تأمین آب، پمپها، شیرآلات کنترلی و بارنده ها که به منظور تشخیص و کنترل یا اطفاءحریق و یا حفاظت از مسیرهای خروج افراد طراحی میشود.

(Exhaust fan) فن تخلیه:
فن هایی که به منظور مکش هوا یا گازهای ناشی از حریق از داخل فضا به کار برده میشود. این فن ها باید از نوع مقاوم حریق باشند.
فن مقاوم حریق کلاس F300:
فن تخلیه یا جت فن منتقل کننده هوا یا گازهای ناشی از حریق که حداقل به مدت یک ساعت در برابر حرارت 300 درجه سانتیگراد، مقاومت داشته و کارایی خود را حفظ کند. این نوع فن ها باید دارای گواهینامه معتبر داخلی یا بین المللی (نظیر . UL ،Vds و غیره) باشد
(Supply fan) فن هوای جبرانی:
فن هایی که به منظور دمیدن هوای تازه از محیط فاقد آلودگی به داخل فضا به کار برده میشود.
هوای جبرانی (هوای تازه):
هوایی که از محیط آزاد به روش مکانیکی جهت جایگزینی با هوای تخلیه شده، وارد محیط پارکینگ میشود.

تذکرات کلی

• • در پارکینگهای بسته تا طبقه منفی سه (شامل منفی سه با عمق کمتر از 9 متر)، با مساحت ناخالص کمتر از 500 مترمربع، سیستم تهویه میتواند تنها شامل کانال تخلیه به همراه دو فن معمولی باشد. در صورت استفاده از فن محوری که به طور مستقیم با جریان هوای عبوری در ارتباط است، فن باید دارای نرخ مقاومت در برابر حریق F300 باشد.
  • پارکینگهایی که از یک سمت دارای سطوح باز مرتبط با فضای آزاد بوده و این سطوح نیمی از سطح مورد نیاز
  • پارکینگهای باز را مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، تامین مینماید، پارکینگ نیمه باز محسوب شده و نیازی به تعبیه کانال و دریچه هوای تازه ندارند. در این پارکینگها کانال و دریچه های تخلیه هوا باید مطابق ضوابط تعبیه شوند.
  • مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، ساختمانهایی که دارای حداقل یک کف با عمق بیش از 9 متر نسبت به پایین ترین تراز تخلیه خروج هستند، ساختمان عمیق محسوب شده و طبقات زیرزمین این ساختمانها، حتی در صورت داشتن کاربری غیر پارکینگ، باید مجهز به سامانه تهویه مناسب دود باشند.
  • نقشه های تأیید شده از سوی سازمان آتشنشانی باید بدون کوچکترین تغییری در شکل و اندازه گذاریها، اجرا شوند و در صورت تغییر در حین اجرا، باید با دریافت دستورالعمل جدید، اصلاحات لازم صورت گیرد. در غیر این صورت تأییدیه نهایی از سوی سازمان صادر نخواهد شد.
  • کلیه موارد و نکات دستورالعمل ارائه شده مربوط به نقشه ها که از سوی سازمان آتشنشانی صادر میشود، بدون
  • کوچکترین تغییری باید اعمال گردد.
  • دستورالعمل ها با توجه به نقشه های معماری صادر گردیده و هر گونه تغییر در نقشه ها یا تغییر در اجرا، نیازمند استعلام مجدد از سازمان آتشنشانی تهران میباشد.
  • در صورت الزام سازمان آتشنشانی تهران، محاسبات CFD (دینامیک سیالات محاسباتی) باید انجام شده و گزارش مستندات آن به این سازمان ارائه گردد.
  • کلیه پلکان هایی که شرایط پلکان باز را نداشته باشند و فاقد نور و هوای طبیعی باشد، باید به سامانه فشار مثبت پلکان مجهز شوند.

تخلیه دود پارکینگ ها

در مقاله مدیریت، کنترل و تخلیه دود پارکینگ ها به صورت کامل این موراد را بررسی کرده ایم و مطالب این مقاله می تواند برایتان مفید باشد. همچنین شرکت میلان الکترونیک آسیا یکی از طراحان و تولیدکنندگان سیستم های تخلیه و مدیریت دود است که برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید باما تماس بگیرید.

نکات عمومی

• به صورت کلی، جهت تخلیه دود پارکینگ از گاز اگزوز خودروها و کاهش غلظت آلاینده های محیط، حداقل 6 مرتبه تعویض هوا در ساعت برای تمامی طبقات پارکینگ در شرایط عادی و جهت تخلیه دود و محصولات حریق، حداقل 10 مرتبه تعویض هوا در ساعت برای یک طبقه پارکینگ باید در نظر گرفته شود.
• سازمان آتشنشانی میتواند با توجه به مطالعات ترافیکی و شرایط تصرف، مقادیر مذکور در بند 3-2-1 را با توجه به هر پروژه تغییر داده و ابلاغ نماید.
• جهت صرفه جویی در مصرف انرژی و افزایش ظرفیت تخلیه در شرایط بروز حریق، میتوان از فنهای دو دور و یا دور متغیر مجهز به اینورتر تأیید شده استفاده نمود.
• در پارکینگهایی که کاربری عمومی دارند (پارکینگهای عمومی، تجاری و اداری) محاسبات و طراحی باید به
• گونهای باشد که در شرایط عادی نیز در صورت افزایش غلظت آلاینده ها، با فرمان حسگر گاز مونواکسید کربن، امکان افزایش ظرفیت تخلیه تا میزان مناسب برای هر طبقه وجود داشته باشد. میانگین غلظت گاز مونواکسید کربن در پارکینگها تحت هیچ شرایطی نباید از 50ppm در مدت زمان 30 دقیقه، بیشتر باشد. در پارکینگهای ساختمانهای مسکونی، میتوان ظرفیت تخلیه در شرایط عادی را بر اساس استانداردهای دیگر نیز محاسبه نمود.
• سامانه تهویه پارکینگ باید با یک سامانه اعلام حریق و یا یک سامانه آشکار ساز تولید گاز مونواکسید کربن
• مناسب، در ارتباط باشد.
• در صورت استفاده از روش کارآمحور و انجام محاسبات CFD، شرایط حریق نمونه طراحی، باید مطابق جدول 3-1-8 در نظر گرفته شود.

• هدف از راه اندازی سامانه های تخلیه دود پارکینگ مندرج در این آیین نامه، تخلیه و کنترل حرارت، دود و محصولات ناشی از حریق و همچنین تهویه گازهای سمی ناشی از کارکرد موتور خودروها و اگزوز وسایل نقلیه میباشد.
• به صورت کلی، جهت تخلیه دود پارکینگ از گاز اگزوز خودروها و کاهش غلظت آلاینده های محیط، حداقل 6 مرتبه تعویض هوا در ساعت برای تمامی طبقات پارکینگ در شرایط عادی و جهت تخلیه دود و محصولات حریق، حداقل 10 مرتبه تعویض هوا در ساعت برای یک طبقه پارکینگ باید در نظر گرفته شود.
• سازمان آتشنشانی میتواند با توجه به مطالعات ترافیکی و شرایط تصرف، مقادیر مذکور در بند 3-2-1 را با توجه به هر پروژه تغییر داده و ابلاغ نماید.
• جهت صرفه جویی در مصرف انرژی و افزایش ظرفیت تخلیه در شرایط بروز حریق، میتوان از فنهای دو دور و یا دور متغیر مجهز به اینورتر تأیید شده استفاده نمود.
• در پارکینگهایی که کاربری عمومی دارند (پارکینگهای عمومی، تجاری و اداری) محاسبات و طراحی باید به
• گونهای باشد که در شرایط عادی نیز در صورت افزایش غلظت آلاینده ها، با فرمان حسگر گاز مونواکسید کربن، امکان افزایش ظرفیت تخلیه دود پارکینگ تا میزان مناسب برای هر طبقه وجود داشته باشد. میانگین غلظت گاز مونواکسید کربن در پارکینگها تحت هیچ شرایطی نباید از 50ppm در مدت زمان 30 دقیقه، بیشتر باشد. در پارکینگهای ساختمانهای مسکونی، میتوان ظرفیت تخلیه در شرایط عادی را بر اساس استانداردهای دیگر نیز محاسبه نمود.
• سامانه تخلیه دود پارکینگ باید با یک سامانه اعلام حریق و یا یک سامانه آشکار ساز تولید گاز مونواکسید کربن
• مناسب، در ارتباط باشد.
• در صورت استفاده از روش کارآمحور و انجام محاسبات CFD، شرایط حریق نمونه طراحی، باید مطابق جدول 3-1-8 در نظر گرفته شود.

تخلیه دود پارکینگ به روش مکانیکی-کانالی

• سامانه تهویه مکانیکی باید از سایر سامانه های تأسیساتی ساختمان (به جز سامانه هایی که تهویه معمولی پارکینگ را انجام میدهند) مستقل بوده و ظرفیت آن به گونهای باشد که شرایط بند 3-1-2 3-1-10 را داشته باشد.
• سامانه تهویه مکانیکی باید به گونهای طراحی شود که هر قسمت حداقل شامل دو فن باشد به گونهای که درصورت از کار افتادن یکی از فنها، ظرفیت فنهای باقیمانده، از 50 % ظرفیت مورد نیاز کمتر نشود. ضمناً نحوه برقرسانی و راه اندازی این سامانه ها باید به گونهای باشد که خرابی یا از کار افتادگی یکی از فنها، روی عملکرد سایر فنها تأثیری نداشته باشد.
• نحوه کنترل فنهای سامانه تأمین هوای جبرانی باید به گونهای باشد که فشار در هر دو شرایط عادی و شرایط حریق همواره منفی باشد.
• اگر فنها داخل ساختمان ولی خارج از زون تخلیه قرار گرفته باشند، باید توسط اجزای سازهای دارای مقاومت در برابر حریق معادل همان قسمت، محصور شده و تحت هیچ شرایطی، این مقاومت کمتر از یک ساعت نباشد.
• فنها و تجهیزات کنترلی مرتبط با آنها در صورتی که احتمال قرار گرفتن در معرض حریق را قرار داشته باشند، باید دارای کابلکشی حفاظت شده بوده به گونهای که تا یک ساعت مقاوم در برابر حریق باشند.
• راه اندازی سامانه تهویه پارکینگ در شرایط حریق باید با هر دو شرط ذیل امکان پذیر باشد.
• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و غیره)
• سوئیچ مخصوص آتشنشانی (راه اندازی به صورت دستی)
• پس از کشف حریق توسط سامانه اعلام حریق ساختمان، سریعاً باید فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوی فرمان سامانه تهویه پارکینگ از وضعیت عادی به وضعیت حریق، صادر شود.
• سامانه تهویه پارکینگ باید به گونهای طراحی شده باشد که بتوان آنرا به صورت دستی نیز کنترل نمود و سوئیچ عملکرد دستی آن باید در محلی مناسب قرار گیرد. این سوییچ باید دارای سه وضعیت خاموش/ روشن/ اتوماتیک باشد.
• باید در طراحی توجه شود که چه در طراحی برای تخلیه آلاینده ها و چه در طراحی برای تخلیه دود ناشی از حریق، هیچ نقطه مرده و بدون تهویه ای در کل فضای پارکینگ وجود نداشته باشد.
• دریچه تزریق هوای تازه باید به گونه ای جانمایی شود که منجر به تخریب لایه دود و گسترش بیشتر دود نشود.
• طراحی باید به گونهای باشد که سرعت هوا در مسیرهای فرار و رمپها از 5 متر بر ثانیه بیشتر نشده تا خللی در فرار متصرفان ایجاد نگردد.

3 تخلیه دود پارکینگ به روش مکانیکی- جت فن

• سامانه تهویه به روش جت فن، همانند سامانه کانالی دارای فنهای اصلی تخلیه یا تزریق هوای تازه بوده و در آن به جای کانال کشی هر طبقه از پارکینگ، از جت فنهای سقفی جهت انتقال هوا در تراز افقی هر طبقه از پارکینگ استفاده میشود. این سامانه باید به گونهای طراحی شود که ظرفیت آن، شرایط بند 3-1-2 و 3-1-10 را داشته باشد.
• این سامانه باید از سایر سامانه های تأسیساتی ساختمان (به جز سامانه هایی که تهویه معمولی پارکینگ را انجام میدهند) مستقل باشد.
• سامانه تخلیه اصلی باید به گونهای طراحی شود که حداقل شامل دو فن باشد به گونهای که در صورت از کار افتادن یکی از فنهای تخلیه، ظرفیت فنهای باقیمانده، از 50 % ظرفیت مورد نیاز برای تخلیه پارکینگ کمتر نشود. ضمناً نحوه برقرسانی و راه اندازی این سامانه ها باید به گونه ای باشد که خرابی یا از کار افتادگی یکی از فنها، روی سایر فنها تأثیری نداشته باشد.
• پس از کشف حریق توسط سامانه اعلام حریق ساختمان، سریعاً باید فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوی فرمان سامانه تخلیه هوا از وضعیت عادی به وضعیت حریق، صادر شود.
• بعد از تغییر وضعیت عادی به وضعیت حریق، باید پس از طی مدت زمان تأخیر مناسب، ابتدا فنهای اصلی
• تخلیه دود پارکینگ، سپس فنهای اصلی هوا جبرانی و سپس تعداد لازم از جت فن های سقفی که برای هدایت مؤثر دود به نقاط تخلیه مورد نیاز است، راه اندازی شود. مدت زمان تأخیر باید بر اساس طراحی مسیرهای خروج افراد محاسبه گردد.
• علت در نظر گرفتن مدت زمان تأخیر این است که متصرفین در حین فرار در اثر روشن شدن سامانه و اختلاط دود و هوا، دچار مشکل نشوند. سامانه باید به گونهای طراحی شده باشد که متصرفین در حال فرار، بدون اینکه تحت تأثیر دود و حرارت ناشی از حریق قرار گیرند، بتوانند مسیر خروج طبقه را طی کنند.
• میزان تأخیر زمانی باید به تأیید نهاد قانونی مسئول رسیده باشد و به عوامل ذیل بستگی دارد.
• ابعاد و هندسه پارکینگ
• تعداد و محل فنهای تخلیه و جت فنها
• تعداد و نوع متصرفین حاضر در محل
• تعداد و محل خروجهای مناسب
• هنگام جانمایی نقاط تخلیه اصلی، باید به محل قرارگیری خروجها و مسیرهای خروج توجه شود. جانمایی باید به گونه ای باشد که خروجی ها و مسیرهای خروج را دچار مخاطره نکند.
• جانمایی جت فنها باید به گونه ای باشد که جریان هوای ناشی از آنها، باعث وارد آمدن فشار دینامیکی بر روی سطح درب پلکان ها و درب لابی ها و ورود و نفوذ دود به داخل دهلیز پلکان، لابی و یا راهروها نگردد. حداکثر نیروی مجاز جهت گشودن درب، 133 نیوتن میباشد.
• باید در طراحی توجه شود که در طراحی برای تخلیه آلاینده ها و همچنین در طراحی برای دود ناشی از حریق، هیچ نقطه مرده و بدون تخلیه ای در کل فضای پارکینگ وجود نداشته باشد.
• طراحی تخلیه دود پارکینگ باید به گونه ای باشد که سرعت هوا در مسیرهای فرار و رمپ ها از 5 متر بر ثانیه بیشتر نشده تا خللی در فرار متصرفان ایجاد نگردد.
• مقاومت و آشفتگی ایجاد شده در برابر جریان هوا، توسط تیرها، ستونها و یا سایر موانع فیزیکی، باید در
• محاسبات و جانمایی جت فنها لحاظ شود.
• تعداد و ظرفیت جت فنها باید به گونه ای انتخاب شود که حجم هوای جابه جا شده توسط آنها، از ظرفیت تخلیه فنهای تخلیه اصلی، بیشتر نشود.
• در محل هایی که سامانه شبکه بارنده خودکار و یا کاشف های اعلام حریق نصب میشود، محل بارنده ها، کاشف ها و جت فنها باید به گونه ای جانمایی شوند که تأثیر جریان هوای ایجاد شده توسط جت فنها بر روی الگوی پاشش آب بارنده، کمینه بوده و عملکرد کاشف های اعلام حریق را مختل نکند. فواصل مجاز باید با توجه به مشخصات جت فن، تعیین و رعایت شود.
• راه اندازی سامانه تهویه پارکینگ در شرایط حریق باید توسط یک یا هر دو شرط ذیل باشد.
• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و …)
• سوئیچ مخصوص آتشنشانی (راه اندازی به صورت دستی)
• اگر فنها داخل ساختمان ولی خارج از زون تخلیه قرار گرفته باشند، باید توسط اجزای سازه ای که دارای مقاومت در برابر حریق معادل زون حریق باشند، محصور شده و تحت هیچ شرایطی، این مقاومت کمتر از یک ساعت نباشد.

تهویه و تخلیه هوای لابی و پیش ورودی پلکان

• تمامی پلکان های داخلی و خارجی بنا چنانچه به عنوان خروج استفاده شوند، باید به گونه ای مناسب دوربندی و دودبندی گردند. دودبند کردن پلکان داخلی یا تأمین فضای دوربند با یکی از روشهای ذیل مجاز است:
• استفاده از پیش ورودی با تهویه طبیعی: در این روش باید حداقل عرض پیش ورودی در مسیر پیمایش 1800میلیمتر باشد. این عرض نباید کمتر از عرض کریدور یا در ورودی منتهی به آن (هرکدام که بیشتر است) درنظر گرفته شود.
• مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد. درضمن درها باید دودبند و خودبسته شو یا خودکار بسته شو باشند.
• استفاده از بالکن با تهویه طبیعی: در این روش از بالکن برای ارتباط پلکان داخلی با واحدها استفاده میشود،که در این صورت نصب حفاظ های جان پناه و رعایت فاصله 3 متری دیوار مقاوم حریق تا در ورودی بالکن به پیش ورودی الزامی است. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان یک و نیم ساعت و از واحدها به پیش ورودی حداقل یک ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خودبسته شود یا خودکار بسته شو باشند.
• استفاده از پیش ورودی با تهویه مکانیکی: در این روش باید حداقل عرض پیش ورودی 1100 میلیمتر بوده و فاصله در ورودی واحد به پیش ورودی تا دریچه تهویه مکانیکی حداقل 1800 میلیمتر باشد. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیشورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خودبسته شود یا خودکار بسته شو باشند.
• استفاده از سامانه ایجاد فشار مثبت: به قسمت 5 ضوابط مراجعه شود.
• سامانه تهویه مکانیکی لابی باید مرتبط با سامانه اعلام حریق بوده و در صورت بروز حریق شروع به کار نماید. فضای پیش ورودی کلیه طبقات باید در هر طبقه به دریچه اگزاست و دریچه تأمین هوای تازه مجهز شود. نرخ تزریق هوای تازه باید بر اساس 60 مرتبه تعویض هوا در ساعت و نرخ هوای اگزاست باید بر اساس 90 مرتبه تعویض هوا در ساعت (تعویض حجم هوای پیش ورودی) محاسبه گردد. کانالهای هوای تازه و هوای اگزاست باید به طور مجزا و در محلی مناسب طراحی شده و با مصالح مقاوم در برابر حریق حفاظت شوند.
• دریچه اگزاست باید در فاصله حداکثر 15 سانتیمتری از زیر سقف (فاصله از بالای دریچه اندازه گیری میشود) ودریچه هوای تازه باید در فاصله حداکثر 15 سانتیمتری از کف (فاصله از زیر دریچه اندازه گیری میشود) نصب گردد.
• (مطابق تصویر 4-3)
• جهت دریافت اطلاعات کامل، به راهنمای مبحث سوم مقررات ملی ساختمان مراجعه شود.

سامانه فشار مثبت

محاسبات

• سامانه فشار مثبت پلکان به منظور بالا بردن فشار هوای داخل دهلیز پلکان اجرا شده و هدف از آن ایجاد محیطی امن و عاری از دود به منظور فرار ساکنین میباشد و اجرای آن در ساختمانهایی که طبق دستورالعمل ایمنی معماری نیاز به سامانه فشار مثبت دارند، اجباری است.
• محاسبات سامانه فشار مثبت باید بر اساس ایجاد اختلاف فشار مناسب در دهلیز پلکان نسبت به فضای مجاور، انجام شود.
• مقدار فشار هوای داخل دهلیز پلکان پس از راه اندازی سامانه فشار مثبت باید به اندازه ای باشد که اجازه نفوذ دود ناشی از حریق را به دهلیز پلکان ندهد. مقدار حداقل اختلاف فشار نسبت به فضای مجاور، در ساختمان های مجهز به شبکه بارنده کامل، /12 پاسکال و در سایر ساختمانها، 25 پاسکال باید باشد.
• انتخاب تجهیزات سامانه فشار مثبت شامل فن، الکتروموتور و غیره باید بر اساس مشخصات فنی سازنده و
• نمودارهای فشار و دبی و به گونه ای انجام شود که توان ایجاد اختلاف فشار مناسب را دارا باشد.
• دربهای دهلیز پلکان باید به مکانیزم خود بسته شو مجهز باشد.
• محل نصب فن باید در فضای آزاد (ترجیحاً روی بام) باشد.
• مقدار فشار هوای داخل باکس پلکان پس از راه اندازی سامانه فشار مثبت باید حداکثر به اندازه ای باشد که نیروی وارد بر درب پلکان در هیچکدام از طبقات، از نیروی مجاز جهت باز کردن درب ( 133 نیوتن) بیشتر نشود. مقدار این نیرو به ابعاد درب، فاصله دستگیره تا کناره درب، نیروی لازم جهت غلبه بر جک خودبست درب و اختلاف فشار، بستگی دارد.
• سامانه فشار مثبت باید در ارتباط با سامانه اعلام حریق بوده و راه اندازی آن باید توسط یک یا هر دو شرط ذیل باشد.
• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و …)
• سوئیچ مخصوص آتشنشانی (راه اندازی به صورت دستی)
• پس از کشف حریق توسط این سامانه سریعاً فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوی فرمان فن از وضعیت عادی به وضعیت حریق صادر شود.
• در ساختمان های با کاربری غیرمسکونی، و یا ساختمانهای مسکونی که ارتفاع دهلیز پلکان آنها (کف پایینترینقسمت پلکان تا سقف بالاترین قسمت پلکان) بیش از 30 متر میباشد، سامانه فشار مثبت باید به صورت شبکهای (کانال-کشی) اجرا شده و حداقل در هر سه طبقه، از طریق یک دریچه با ابعاد مناسب به دهلیز پلکان مرتبط گردد.
• سامانه فشار مثبت در ساختمان های مسکونی با تعداد طبقات مجموعاً بیش از 12 طبقه و یا تعداد واحدهای بیش از 24 واحد و همچنین در ساختمانهای غیرمسکونی، باید به صورت داینامیک طراحی شده و در هر لحظه به کمک روش مناسب (سامانه کنترلی مناسب، دریچه های اطمینان، تغییر ظرفیت فنها و غیره)، میزان فشار داخل دهلیز پلکان را در محدوده استاندارد حفظ نماید.
• در خصوص ساختمان های مسکونی با ارتفاع دهلیز پلکان کمتر از 30 متر و تعداد واحدهای حداکثر 24 واحد، میتوان به صورت سرانگشتی، مقادیر مندرج در جدول ذیل را در نظر گرفت. -5-1-13 در ساختمان های غیرمسکونی و ساختمان های مسکونی با ارتفاع پلکان بیش از 30 متر، محاسبات باید بر اساس شرایط ساختمان، تعداد دربهای باز و سایر پارامترهای تاثیرگذار انجام شده و استفاده از محاسبات سرانگشتی مجاز نیست.

نکات اجرایی

• تابلوی کنترل فن فشار مثبت باید در فضای سرپوشیده و محافظت شده، ترجیحاً در کنار پنل اعلام حریق نصب شود.
• تابلوی کنترل فن فشار مثبت باید دارای کلید 2 حالته کنترل وضعیت فن به صورت دستی و اتوماتیک باشد.
• تابلوی کنترل فن فشار مثبت باید دارای چراغهای نمایشگر وضعیت فن باشد. چراغ سیگنال جریان برق به رنگ سبز، چراغ عملکرد فن در حالت اتوماتیک به رنگ قرمز و چراغ عملکرد فن در حالت دستی به رنگ زرد باید اجرا شود.
• در صورت استفاده از تایمر، زمان آن باید روی 60 دقیقه تنظیم شده و ازI/O مناسب استفاده شود
• وضعیت اتصال فرمان پنل اعلام حریق به تابلوی کنترل فن فشار مثبت باید به نحو مناسب پایش شود.
• فن فشار مثبت باید از نوع تأیید شده بوده و دارای نشان استاندارد ملی یا استانداردهای معتبر بین المللی باشد.
• محل نصب فنها باید به گونه ای باشد که برای متصرفین مخاطره آمیز نبوده و قسمتهای گردنده فن-ها باید
• مجهز به حفاظ مناسب گردد.
• سیمها و کابلها، کنتاکتورها، رله ها، فیوزها و تایمر سامانه فشار مثبت باید دارای نشان استاندارد ملی یا
• استانداردهای معتبر بین المللی باشد.
• فیوز و کنتاکتور سامانه فشار مثبت باید بر اساس توان ظاهری انتخاب شود.
• هادی مسیر پنل یا اینترفیس، حتماً باید از نوع کابل بوده و با توجه به جریان مصرفی و طول کابل انتخاب شود.